DKK dla dorosłych rozmawiał o książce „Toń”

Członkinie Dyskusyjnego Klubu Książki dla dorosłych na swoim spotkaniu w piątek 14 marca 2025 roku rozmawiały w Czytelni o książce Ishbel Szatrawskiej „Toń”. Wybór książki był nieprzypadkowy – bowiem 4 kwietnia odbędzie się otwarte spotkanie z Ishbel Szatrawską, w ramach projektu Dyskusyjne Kluby Książki.

„Toń” bardzo podobała się wszystkim klubowiczkom. Jak mówiły, książka wciąga od pierwszej strony, jest świetnie napisana, a opisane wydarzenia pozostają w pamięci. Jest to powieść historyczno-obyczajowa o trzech pokoleniach rodziny związanej z Mazurami. Akcja rozpoczyna się w latach nam współczesnych, gdy poznajemy Alicję – antropolożkę mieszkającą w Olsztynie i jej ojca Wolfa. Stają oni przed problemem sprzedaży rodzinnego domu pod Kętrzynem, który dla Alicji jest pełen wspomnień i tajemnic związanych z przeszłością babci Janki. 

Czytelnik poznaje też dzieciństwo Wolfa, gdy w komunistycznej Polsce miejscowości z niemieckimi nazwami zyskują polskie, ale wśród mieszkańców, po cichu, nadal funkcjonują te niemieckie. To tereny, gdzie miesza się tożsamość polska, mazurska, niemiecka i litewska, a pod koniec wojny dotarli repatrianci, jak Janka, która wraz z rodzicami przybyła z Wileńszczyzny i zajęła opuszczony niemiecki dom.

Akcja dzieje się też w Königsbergu, czyli Królewcu, pod koniec II wojny światowej, gdzie mieszka niemiecki chirurg Max wraz z ukochaną Gudrun, a także w momencie wchodzenia zwycięskiej Armii Czerwonej. 

W czasie spotkania panie rozmawiały o poruszonych w „Toni” wątkach – wojnie i wejściu Armii Czerwonej, gwałtach dokonywanych przez żołnierzy, przesiedleniach i strachu mieszkańców, że niemieccy właściciele wrócą i upomną się o swoją własność. Jedna z klubowiczek przytoczyła opisywane przez badaczy powody gwałtów w czasie wojny – m.in. zemsta na pokonanym wrogu i zamanifestowanie siły. Panie mówiły też o poszukiwaniu własnej tożsamości. Podkreślały, że trzeba znać historię swojej rodziny i regionu, z którego się pochodzi. Przytoczyły tytuły innych książek, wpisujących się w nurt tzw. prozy tożsamościowej. Dyskutujące zastanawiały się również nad symboliką tytułu „Toń”. 

Dyskusyjny Klub Książki poleca wszystkim powieść „Toń”. Zaprasza też na spotkanie z autorką Ishbel Szatrawską – w piątek 4 kwietnia 2025 roku, o godz. 17.00 w Czytelni MBP. Wydarzenie dofinansowano ze środków Instytutu Książki pochodzących z dotacji celowej Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Natomiast na kolejną rozmowę członkinie DKK przeczytają „Czerwony kaszmir” Christiany Moreau.