„Historyczne książki i podręczniki leśne ze zbiorów Adriana Talaśki” - prelekcja w MBP

Pod hasłem „Powrót książki do korzeni” w Czytelni Miejskiej Biblioteki Publicznej w Chojnicach rozpoczęła się dwudniowa akcja poświęcona historii i tradycji leśnictwa. Pierwsza część wydarzenia odbyła się w piątek 25 października 2025 roku i był to wykład Adriana Talaśki zatytułowany „Historyczne książki i podręczniki leśne ze zbiorów Adriana Talaśki”. Wykład połączony był z prezentacją i wystawą najstarszych książek leśnych, pochodzących m.in. z XIX wieku.

Spotkanie otworzył Przemysław Zientkowski, wicedyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Chojnicach, który przywitał uczestników i przedstawił ideę wydarzenia. Jak podkreślił, piątkowa część ma charakter teoretyczny, natomiast sobota będzie poświęcona działaniom praktycznym, ponieważ będziemy sadzić 750 drzew na 750-lecie Chojnic. Wicedyrektor przypomniał również, że prelegent Adrian Talaśka jest pracownikiem Nadleśnictwa Rytel i pochodzi z rodziny, w której tradycje leśne sięgają już czterech pokoleń.

Adrian Talaśka na początku zwrócił uwagę, że literatura leśna, mimo ogromnej wartości naukowej i historycznej, rzadko trafia na listy bestsellerów. W trakcie swojej prezentacji przedstawił sylwetki najważniejszych leśników-naukowców, którzy mieli ogromny wpływ na rozwój polskiego i europejskiego leśnictwa. Jako pierwszy pojawił się ks. Jan Krzysztof Kluk, autor pierwszego podręcznika leśnego, który zgromadził bogate zbiory przyrodnicze: owady, zielniki i różnorodne okazy. Na podstawie tych zbiorów powstało jego dzieło. Na wystawie można było zobaczyć tom pierwszy jego publikacji – poświęcony ogrodnictwu, natomiast tom drugi dotyczył drzew i gospodarki leśnej. Kolejną postacią był Ludwik August Plater, leśnik wojskowy, dyrektor lasów rządowych, autor pierwszego polskiego podręcznika „Rzecz o gospodarstwie leśnym” z 1807 roku. Plater był również inicjatorem w 1820 roku wydania pierwszego czasopisma leśnego na świecie – „Sylwan”, które ukazuje się do dziś. Najstarszy egzemplarz z 1827 roku znajduje się w zbiorach Adriana Talaśki i również został zaprezentowany na ekspozycji. „Sylwan” obecnie jest miesięcznikiem wydawanym w języku angielskim, a jego dorobek obejmuje już ponad 170 roczników, 14 tysięcy artykułów i 114 tysięcy stron.

Leśnik wspomniał również o Henryku Strzeleckim oraz Józefie Riviolim, zasłużonych popularyzatorach wiedzy leśnej. Jak zauważył, Rivioli był założycielem czasopisma „Przegląd Leśniczy”. Istotne miejsce w historii leśnictwa zajmuje też rodzina Hartigów. W jej skład wchodzą trzej niemieccy leśnicy: Georg, Theodor i Robert Hartig, których prace miały ogromny wpływ na rozwój nowoczesnego leśnictwa.
Podczas prelekcji nie zabrakło również ciekawostek z historii zawodu leśnika. Prelegent przybliżył pojęcie gajowego – najstarszego, podstawowego stanowiska w hierarchii Lasów Państwowych. Na wystawie można było obejrzeć egzemplarz „Przewodnika gajowego” z 1937 roku, służącego do użytku służbowego przez gajowych uczestniczących w szkoleniach wojskowych. Wydano zaledwie 5 tysięcy egzemplarzy, każdy z unikatowym numerem, a egzemplarz z kolekcji Adriana Talaśki nosi numer 171 i należał wcześniej do Stanisława Przybylika.

Prelegent w swojej prezentacji wspomniał również tzw. księgi drzewne, czyli drewniane pudełka, służące jako pomoc w nauce dendrologii, szczególnie rozpowszechnione na przełomie XVIII i XIX wieku. Każde z nich wykonane było z określonego gatunku drewna, a w środku zawierały m.in. opis tego gatunku, próbki drewna, pędów, szkodników, porostów, grzybów, a nawet węgla i popiołu. Największy zbiór takich ksiąg, liczący ponad 100 egzemplarzy, znajduje się w Muzeum Diecezjalnym w Sandomierzu.

Po zakończeniu prelekcji uczestnicy mieli okazję obejrzeć wystawę prezentowanych książek oraz porozmawiać z prelegentem. Organizatorami wydarzenia byli Miejska Biblioteka Publiczna w Chojnicach oraz Nadleśnictwo Rytel. Natomiast partnerami akcji Miasto Chojnice i Hufiec ZHP Chojnice.

Wystawę najstarszych książek leśnych można jeszcze oglądać w Czytelni MBP w godzinach otwarcia działu.