Czas boi się piramid…

W poniedziałek 12 maja 2025 roku w sali konferencyjnej Miejskiej Biblioteki Publicznej w Chojnicach odbył się kolejny wykład archeologa profesora Andrzeja Niwińskiego pt.: „Czas boi się piramid… Największe grobowce w historii: rzeczywistość i mity.”

Egiptolog opowiedział przybyłym o kolejnym symbolu Egiptu, którym zaraz po mumiach (o których było na poprzednim wykładzie) są piramidy. Oczywiście piramid w Egipcie, zachowanych w różnym stanie, jest ponad 70, ale bardzo często mówiąc o piramidach, mamy na myśli te z Gizy. I to głównie one – piramidy Cheopsa, Chefrena i Mykerinona stanowiły podstawę wykładu.

Słuchacze dowiedzieli się o pasjonujących wyliczeniach, którymi poddana była głównie piramida Cheopsa (tzw. najbardziej mierzalna piramida). Jest to najwyższa piramida, ale nie najstarsza.
Ciekawostką okazały się informacje o zagrożeniach, jakie w przeciągu tysiącleci czyhały na te monumentalne budowle. Dla przykładu, w XIII w. Saladyn (sułtan Egiptu) postanowił użyć okładziny, którą piramidy były jeszcze wtedy okryte, do budowy muru. Tworzono bowiem tzw. twierdzę Kair.

W dawnych czasach piramidy były bowiem okryte po zewnętrznej stronie specjalnej jakości wapieniem, który odpowiednio wypolerowany odbijał słońce. Robiło to ogromne wrażenie. „Ludzie widzieli blask – słońce na ziemi”. Jak przekonywał profesor: „Król był synem słońca, więc po śmierci łączył się ze swoim ojcem – słońcem. To ono przychodziło do faraona”. Nie tylko piramidy wprawiały w zachwyt osoby, które miały okazję je widzieć. Przy nich budowane też były świątynie, które były precyzyjnie zdobione. Do tego była także aleja procesyjna oraz zbiornik na wodę. Całość tworzyło tak imponujące wrażenie, że zaliczono je do listy 7 cudów świata.

W XVI w. do Egiptu zaczęli podróżować Europejczycy. Zatrzymywali się w Aleksandrii i kierowali w stronę Palestyny. Przy okazji jednak zwiedzali także piramidy. Coraz częściej pojawiały się w związku z tym szkicowane przekazy kształtu piramid lub Sfinksa. Wyobrażenia te czasem całkowicie rozmijały się z rzeczywistością. Był moment, w którym Sfinks przemianowany został na wzór kobiecego popiersia tzw. Sfinga. Przybyli mogli obejrzeć ich różne wersje na prezentacji profesora.

Andrzej Niwiński podzielił się także swoimi wiadomościami o powstawaniu najstarszych form piramid oraz ich sensie. Po co powstały? Dlaczego? Kto budował i jak długo? A przede wszystkim, w jaki sposób?
Poza dzieleniem się wiedzą, rycinami i fotografiami, profesor czytał także fragmenty pamiętników znanych osób, które miały okazję widzieć na własne oczy Sfinksa i piramidy w dawnych czasach. Nie wszystkie z tych źródeł były pochlebne. Większość jednak dawała czytającemu możliwość wyobrażenia sobie sytuacji, w której zwiedzający wchodzi na sam czubek piramidy Cheopsa.

Mamy dokładne informacje, kto ze znanych postaci z Polski wspiął się na szczyt piramidy. Zaczęło się od Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła, zwanego „Sierotką” w 1583 roku. Na górę weszli także m.in. Juliusz Słowacki (1836 rok) oraz Henryk Sienkiewicz (1891 rok).

Wisienką na torcie dla wielbicieli starożytnego Egiptu była możliwość zobaczenia prywatnych fotografii profesora, który także miał okazję stanąć na czubku piramidy. Zdjęcia zrobiły niesamowite wrażenie na przybyłych. Była to tak wielka niespodzianka, że większość osób zrobiła sobie zdjęcia zdjęć egiptologa. A co jest na samym czubku? Dowiedzieli się tylko przybyli. Profesor nie szczędził szczegółów. Wszyscy docenili możliwość uczestnictwa w tym bezpośrednim przekazie.

Wykład profesora zakończyły gromkie brawa, będące podziękowaniem za ogromny wysiłek, jakim była próba ujęcia tematu w tak krótkim czasie. Nie obyło się także bez autografów na książkach egiptologa.
Kolejny i zarazem ostatni wykład profesora Andrzeja Niwińskiego, zatytułowany „Faraon – największe dzieło w dorobku Bolesława Prusa – okiem egiptologa” odbędzie się 22 maja 2025 roku (czwartek) w Czytelni MBP w Chojnicach o godz. 16.30. Będzie to zarazem finisaż wystawy pt. „Tajemnice starożytnego Egiptu i ich odkrywanie”. Jeszcze przez 10 dni zapraszamy do zwiedzania tej wyjątkowej ekspozycji.

Organizatorem zarówno wykładów, jak i wystawy jest Miejska Biblioteka Publiczna w Chojnicach w ramach Akademii Titiusa. Partnerami są Chojnickie Centrum Kultury oraz Fundacja Rozwoju Ziemi Chojnickiej i Człuchowskiej.